تست شنوایی سنجی ، با نام تست ادیومتری هم شناخته می شود. متخصصان شنوایی برای ارزیابی سیستم شنوایی افراد مختلف از تست شنوایی سنجی استفاده می کنند. به این ترتیب می توانند عملکرد این سیستم را مورد بررسی قرار دهند. با کمک تست ادیومتری یا شنوایی سنجی، اختلالات مربوط به عملکرد گوش داخلی شناسایی می شوند. 

تست شنوایی سنجی | تست ادیومتری

به عقیده متخصصان، گوش افراد می تواند به طور طبیعی فرکانس های 20-20000 هرتز را دریافت نماید. تست ادیومتری با استفاده از دستگاه شنوایی سنج انجام می شود. در این تست، حد نرمال شنوایی (فرکانس های 250-8000 هرتز) به صورت نوار گوش در اختیار افراد قرار می گیرد. 

روش انجام تست شنوایی سنجی 

ابتدا فرد را در یک اتاق ساکت (آکوستیک) قرار می دهند. کارشناس شنوایی سنجی، با استفاده از ادیومتر فرکانس های مختلفی را تولید می کند. این کار برای سنجش آستانه شنوایی هر گوش انجام می شود. نتیجه آزمایش به صورت نوار گوش یا ادیوگرام نمایش داده می شود. 

انواع تست ادیومتری

- تست ادیومتری تون خالص : 

در این تست، با استفاده از مسیر هوایی مجرای گوش، قدرت شنوایی فرد در فرکانس ها و شدت های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. در این آزمایش، از بیمار می خواهند تا درون اتاق اکوستیک قرار گیرد و هدفون مخصوص را روی گوش های خود بگذارد. صداهایی از طریق هدفون فرستاده می شوند و بیمار با شنیدن صداها باید دکمه پاسخ را فشار دهد. نتایج این تست به صورت یک نمودار(ادیوگرام) نمایش داده می شوند. 

 - تست شنوایی مسیر استخوانی : 

این تست که جزو آزمون های شنوایی سنجی محسوب می شود، قادر است تا پاسخ گوش داخلی به صداها را اندازه گیری کند. به این ترتیب که ابتدا ویبراتوری در قسمت پشتی گوش قرار می دهند. این ویبراتور، لرزش های بسیار آرامی را مستقیما به وسیله استخوان به گوش داخلی می فرستد. در مواردی که نتایج این تست با آزمون ادیومتری از طریق مسیر هوایی متفاوت باشد، شنوایی سنج از اطلاعات آن برای تعیین نوع کم شنوایی بهره می برد.

- تمپانومتری :

 این آزمون می تواند حرکت پرده گوش در پاسخ به فشار هوا را اندازه گیری نماید. برای شناسایی اختلالات گوش خارجی، میانی مانند تومور یا پارگی پرده گوش از آزمون تمپانومتری استفاده می کنند.

- آزمون گفتاری : 

با استفاده از این آزمون می توان آستانه درک گفتاری یا پایین ترین شدت گفتاری که بیمار می شنود را اندازه گیری کرد. این آزمون شباهت زیادی به تست ادیومتری تون خالص دارد. اما در این آزمون از تون خالص استفاده نمی شود. بلکه به جای آن از محرک گفتاری با صدای زنده یا ضبط شده استفاده می کنند.

- آزمون رفلکس اکوستیک : 

برای ارزیابی انقباض غیر ارادی عضله گوش میانی به کار می رود. با کمک این آزمون می توان نوع و محل اختلال شنوایی (حلزون، استخوانچه ها، عصب شنوایی و ...) را تعیین کرد.

- تست شنوایی سنجی کورتیکال : 

با کمک تست شنوایی سنجی کورتیکال یا CAEP می توان متوجه شد که بیمار می تواند صداها را به صورت طبیعی بشنود یا در شنیدن آنها مشکل دارد. در واقع، تست شنوایی سنجی کورتیکال برای اندازه گیری میزان شنوایی نوزادان، کودکان و همه کسانی که توانایی صحبت یا پاسخ رفتاری ندارند، به کار می رود.  

- تست شنوایی سنجی ASSR : 

یک تست الکتروفیزیولوژی است که برای ارزیابی شنوایی افراد مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه برای بررسی سیستم شنوایی اطفال از آن بهره می برند.

- تست شنوایی سنجی مبتنی بر بازی : 

معمولا از این تست برای کودکان 6-2 سال استفاده می کنند. تشویق های فردی و اجتماعی جذابیت بیشتری برای این کودکان دارند. به همین علت متخصصین شنوایی سنجی برای سنجش میزان شنوایی آنها از تست شنوایی سنجی مبتنی بر بازی استفاده می کنند. 

- آزمون شنوایی سنجی رینه : 

یکی از روش های ارزیابی مشکلات شنوایی در افراد، استفاده از تست شنوایی سنجی رینه است. این آزمون در برخی از بیماران مبتلا به اتواسکلروز انجام می شود تا مشخص گردد که آیا بیمار شرایط لازم را برای انجام جراحی استاپدکتومی دارد یا خیر. 

- تست شنوایی سنجی وبر: 

از این آزمون به عنوان یک تست غربالگری سریع، ساده و مفید استفاده می شود. با کمک تست شنوایی سنجی وبر می توان میزان کاهش شنوایی افراد را ارزیابی کرد. ضمن اینکه برای تشخیص کاهش شنوایی رسانایی و حسی- عصبی یک طرفه هم به کار می رود. 

- تست شنوایی سنجی استخدامی : 

برای استخدام در برخی از شرکت ها یا کارخانه ها، نیاز به انجام این تست می باشد. با استفاده از تست شنوایی سنجی استخدامی ، وضعیت شنوایی و اختلالات احتمالی سیستم شنوایی افراد مشخص و در پرونده آنها ثبت می گردد. علاوه بر این افراد، کسانی که  در محیط های شلوغ و پر سر و صدا کار می کنند باید هر سال در غربالگری شنوایی سنجی شرکت نمایند. 

- تست شنوایی سنجی خلبانی : 

این تست برای ارزیابی سیستم شنوایی خلبان به کار می رود. شنیدن صداهای مختلف و تفسیر درست آنها نقش مهمی در برقراری ارتباط موثر و داشتن یک پرواز ایمن دارد. برای سنجش شنوایی خلبانان از دو نوع تست استفاده می کنند. در مرحله اول تست شنوایی سنجی خلبانی ، تست روتین و در مرحله بعدی، تست VNG انجام می شود. خلبان ها در ارتفاع پرواز می کنند. اختلاف فشار با سطح زمین می تواند باعث ایجاد سرگیجه در آنها شود. برای پیشگیری از این مشکل، پیش از استخدام، تست تعادل و سرگیجه گرفته می شود. 

- تست  ETF شیپور استاش : 

این آزمون برای بررسی وضعیت و عملکرد شیپور استاش به کار می رود. در صورت اختلال در فعالیت شیپور استاش علائمی مانند اختلال در شنوایی، درد گوش، احساس پری گوش، وزوز و سرگیجه به وجود می آید. تست  ETF شیپور استاش برای افرادی که پرده گوش سالم دارند و نیز کسانی که پرده گوش آنها صدمه دیده است، انجام می شود.

کم شنوایی چیست؟

کم شنوایی، کاهش شنوایی، افت شنوایی، سنگین شدن گوش، کری، ناشنوایی، ناشنوا یا سخت شنوا و ... اصطلاحاتی هستند که برای افرادی که حساسیت شنوایی آنها کاهش یافته به کار می رود. زمانی که مشکلی در عملکرد یک یا دو گوش ایجاد شود، کم شنوایی رخ می دهد. این مشکل درتمام سنین می تواند ایجاد شود اما در سالمندان شایع تر می باشد. 

دلایل کم شنوایی

کم شنوایی به دلایل مختلفی اتفاق می افتد که در این قسمت به مهم ترین آنها اشاره می کنیم. ژنتیک یا وراثت، بیماری های گوش میانی (مانند اتواسکلروز، از هم گسیختگی استخوانچه ای و ...)، ضربه های صوتی ناشی از محیط های دارای آلودگی صوتی (مثل محیط های صنعتی )، آسیب به جمجمه در تصادفات، استفاده از داروهای اتوتوکسیک و برخی از بیماری های گوش داخلی (مانند منییر) از جمله دلایل مهم کم شنوایی هستند. 

علائم کم شنوایی

کم شنوایی با علائمی بروز می کند که به سادگی می توان متوجه آن شد. برخی از افراد در هنگام مکالمه تلفنی، گوشی تلفن را به گوش خود فشار می دهند. این افراد به خوبی متوجه صداها نمی شوند. آنها به طور مستمر از گوینده می خواهند که حرف خود را تکرار کند. همچنین نمی توانند به خوبی در محیط های شلوغ ارتباط برقرار کنند. کسانی که با مشکلات شنوایی مواجه هستند، در مکالمات گروهی قادر به شنیدن صحیح نمی باشند. این امر موجب می شود که اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و تمایلی به حضور در جمع و دورهمی ها نداشته باشند. 

انواع کم شنوایی

از انواع کم شنوایی می توان به کم شنوایی حسی- عصبی، انتقالی و آمیخته اشاره کرد. 

کم شنوایی حسی- عصبی : دلیل این نوع کم شنوایی، اختلال در عملکرد گوش داخلی، حلزون، عصب شنوایی یا آسیب مغزی می باشد. معمولا زمانی که سلول های موئی در حلزون گوش آسیب می بینند، کم شنوایی رخ می دهد. این آسیب می تواند در اثر حضور طولانی مدت در فضاهای شلوغ و پر سر و صدا ایجاد شود. از دیگر دلایل بروز این نوع کم شنوایی می توان به ناهنجاری های مادرزادی، عفونت گوش داخلی یا ضربه به سر اشاره کرد. 

کم شنوایی انتقالی : اختلال در گوش خارجی و میانی موجب بروز این نوع کم شنوایی می شود. عواملی مانند تجمع بیش از اندازه جرم در گوش، عفونت همراه با التهاب و تجمع مایع، بروز ناهنجاری و پارگی پرده گوش و نقص در عملکرد استخوانچه های گوش میانی موجب می شوند تا فرد دچار کم شنوایی انتقالی گردد. 

کم شنوایی آمیخته : این نوع کم شنوایی تلفیقی از دو نوع قبل می باشد. به این معنی که در فرد مبتلا، مشکلات مربوط به هر دو نوع کم شنوایی (انتقالی و حسی- عصبی) وجود دارند. متخصصان در برخی موارد می توانند با استفاده از جراحی، شنوایی فرد را بازگردانند اما باید گفت که جراحی همیشه موثر نمی باشد. 

شدت کم شنوایی

- کم شنوایی خفیف 

- خفیف تا متوسط

- کم شنوایی متوسط

- متوسط تا شدید

- کم شنوایی شدید تا عمیق

درمان کم شنوایی

در حال حاضر برای درمان کم شنوایی از روش های کاشت سمعک و حلزون استفاده می کنند. کم شنوایی به علت های مختلفی ایجاد می شود. زمانی که علت آن، مشکلات گوش میانی یا گوش خارجی باشد، می توان با استفاده از درمان های دارویی و جراحی، مشکل را برطرف نمود. در بیشتر موارد، کم شنوایی مربوط به گوش داخلی و عصب می باشد. در این حالت، معمولا دارو و جراحی پاسخگو نیست. به همین دلیل از کاشت سمعک و حلزون استفاده می شود. البته لازم به ذکر است که سمعک نمی تواند کم شنوایی را درمان کند بلکه با تقویت صدا موجب می شود تا فرد کم شنوا بتواند صداها را خیلی بهتر بشنود. در این حالت او می تواند راحت تر با اطرافیان خود ارتباط برقرار نماید. تلاش برای یافتن روش های درمان کم شنوایی بدون سمعک ادامه دارد. 

جدیدترین روش های درمان کم شنوایی

محققین دانشکده پزشکی استنفورد و پژوهشگران دپارتمان گوش و حلق و بینی دانشگاه کلمبیا اقداماتی را برای یافتن روش درمان کم شنوایی انجام می دهند. تحقیقات دانشکده استنفورد بر 4 روش درمان کم شنوایی با استفاده از سلول های بنیادی، ژن درمانی، سلول درمانی و تحریک هدفمند اعصاب متمرکز هستند. درمان کم شنوایی بسیار حائز اهمیت می باشد. چرا که اگر این بیماری مزمن درمان نشود، کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. در این شرایط افراد کم شنوا با مشکلات مختلفی مانند بیماری های جسمی و روحی، فراموشی، اضطراب، افسردگی و ... مواجه می شوند. 

اهمیت شنوایی نوزادان و کودکان 

حس شنوایی، نقش مهمی در زندگی افراد ایفا می کند. انسان از کودکی با استفاده از حس شنوایی می آموزد و از این طریق با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار می کند. کودکان از دوران جنینی می توانند صداها را بشوند و به آن واکنش نشان دهند. 

شنوایی نوزادان در شکم مادر

شاید شما هم در اطراف خود مادران بارداری را دیده باشید که با جنین خود صحبت می کنند. بعضی افراد بر این باورند که این کاری بیهوده است و جنین داخل شکم مادر، صدای او را نمی شنود. در حالی که این یک باور اشتباه است. بر اساس تحقیقات انجام شده، شکل گیری سیستم شنوایی جنین از هفته 18  آغاز می شود و این روند تا 6-5 ماهگی ادامه می یابد. به این ترتیب، گوش ها تقریبا تا 18 هفتگی شکل می گیرند. بعد از 18 هفتگی جنین می تواند صداها را بشنود. تکامل شنوایی نوزادان تا 6-5 ماه پس از تولد ادامه می یابد. 

 شنوایی سنجی نوزادان نارس

 نوزادان نارس، نوزادانی هستند که تقریبا 3 ماه زودتر از موعد مقرر به دنیا می آیند. تولد زودهنگام این نوزادان باعث بروز مشکلات شنوایی در آنها می شود. مطالعات دانشمندان نشان می دهند که نوزادان نارس، به علت تشکیل نشدن قسمت های ظریفی از مغز، دچار اختلالات شنوایی و گفتاری می شوند. امروزه برای تشخیص کم شنوایی نوزادان در بدو تولد از تست غربالگری استفاده می کنند. تست های OAE و ABR از جمله تست های شنوایی غربالگری نوزادان به شمار می روند.

 شنوایی نوزادان در بخش NICU 

زمانی که مادران دچار زایمان زودرس می شوند، فرزندان آنها را در بخش ان آی سی یو بیمارستان نگهداری می کنند. معمولا این نوزادان که بسیار ضعیف هستند، در برابر نورهای شدید موجود در اتاق چشمان خود را می بندند. حضور در محیط شلوغ NICU می تواند به سیستم شنوایی آنها آسیب وارد کند. برای زنده ماندن نوزادان زودرس باید به خوبی از آنها مراقبت کرد. 

تست شنوایی سنجی نوزاد 

همان طور که گفته شد نوزادان از 3 ماهگی می توانند به خوبی صداها را بشنوند و نسبت به آنها عکس العمل نشان دهند. در مواردی که سیستم شنوایی نوزاد دچار اختلال شده باشد، او نمی تواند صداهای پیرامون خود را بشنود. به این ترتیب واکنشی هم نسبت به آنها نشان نمی دهد. 

زمان شنوایی سنجی نوزادان

همان طور که قبلا اشاره کردیم، امروزه برای شناسایی اختلالات شنوایی در نوزادان از تست های غربالگری OAE و ABR استفاده می کنند. زمان شنوایی سنجی نوزادان بسیار حائز اهمیت می باشد. چرا که اگر اختلال شنوایی آنها به موقع شناسایی و درمان نشود، باعث بروز مشکلات زیادی در شنوایی، گفتار و یادگیری آنها می گردد. باید کم شنوایی یا نا شنوایی نوزادان پیش از 3 ماهگی تشخیص داده شوند. بهترین زمان برای درمان این مشکلات، قبل از 6 ماهگی است.

1- تست غربالگری OAE :

در اولین مرحله از غربالگری شنوایی پس از تولد استفاده می شود. این تست حساسیت بالایی دارد و قادر است تا اختلالات گوش خارجی، گوش میانی و حلزون گوش داخلی را تشخیص دهد. در صورت موفقیت نوزاد در این تست، سلامت سیستم شنوایی وی تایید می شود. در غیر این صورت، نوزاد کم شنوا است و یا مشکلی در گوش خارجی، میانی یا داخلی او وجود دارد. 

 2- تست غربالگری ABR : 

این تست برای کودکانی انجام می شود که در تست OAE رد شده اند. تست abr از دقت بالایی برخوردار است و احتمال خطای آن بسیار کمتر از روش قبل می باشد. در تست غربالگری ABR، نحوه پاسخ دهی عصب به صدا ارزیابی می شود. گاهی اوقات در زمان زایمان، مایعاتی درون گوش نوزاد باقی می مانند. این مواد موجب مثبت شدن جواب تست ABR می شوند. در این صورت، آزمایش بعد از یک هفته تکرار می شود. در این مدت، مایعات به صورت کامل از گوش نوزاد خارج می شوند. اگر نتایج تست ABR نشان دهند که نوزاد دچار مشکلات شنوایی است باید به متخصص مراجعه شود. در صورتی که این مشکلات به موقع شناسایی شوند، قابل درمان هستند. 

ادیوگرام یا نوار گوش چیست؟

نوار گوش، تستی است که به کمک آن می توان نوع و مقدار دقیق کم شنوایی را تشخیص داد. به نموداری که در این تست ایجاد می شود، ادیوگرام می گویند. نوار گوش با هدف اندازه گیری قدرت شنوایی فرد در فرکانس های مختلف انجام می شود. 

تفسیر ادیوگرام

ادیوگرام، یک نمودار است که نوع و مقدار کم شنوایی افراد را نشان می دهد. با توجه به این پارامتر، افراد متوجه می شوند که باید از چه درمانی استفاده کنند و چطور مراقب شنوایی خود باشند. با تفسیر ادیوگرام ، می توانند آستانه های شنوایی انسان ها را مشخص کنند. متخصصان شنوایی سنجی برای حل مشکل کم شنوایی مراجعین خود از ادیومتر استفاده می کنند. ادیومتر می تواند میزان شنوایی افراد را اندازه گیری نماید.  

انواع نوار گوش

 از انواع نوار گوش می توان به نوار گوش کودکان و نوار گوش بزرگسالان اشاره کرد. 

1- نوار گوش کودکان 

احتمال ابتلا به عفونت گوش در کودکانی که سن کمتری دارند، بیشتر است. والدین باید در دوران نوزادی و نیز در سنین بین 7-2 سالگی، فرزندان خود را برای سنجش شنوایی نزد متخصصان شنوایی سنجی ببرند. کودکانی که در این سنین قرار دارند، بیشتر به عفونت گوش مبتلا می شوند. نوار گوش کودکان به پزشک معالج کمک می کند تا نوع و میزان کم شنوایی در کودکان را تشخیص دهد.

دلیل و علائم عفونت گوش در کودکان

عفونت گوش در کودکان علت های مختلف دارد که از آن جمله می توان ژنتیک، جنسیت، نژاد، نوع تغذیه، بهداشت و استعمال دخانیات والدین را نام برد. تب شدید بدون علت، گریه و بی قراری از مهم ترین نشانه های ابتلا به عفونت گوش در کودکان می باشند. 

روش های انجام نوار گوش در کودکان

1- تمپانومتری : پزشک معالج با استفاده از این روش می تواند نوع کم شنوایی را تشخیص دهد و به اطلاعات خوبی درباره پرده گوش یا پارگی آن و ... دست یابد. 

2- OAE : این تست برای نوزادانی انجام می شود که فقط 3 روز از تولد آنها می گذرد. گاهی اوقات، وجود مایع در گوش نوزاد مانع از انجام تست می شود. در این صورت، والدین می توانند دو هفته بعد مراجعه کنند. اما اگر جواب آزمایش مثل دفعه قبل بود باید برای انجام تست ABR به متخصص شنوایی مراجعه نمایند. 

3- ABR : این تست به پزشک معالج کمک می کند تا بتواند میزان افت شنوایی در هر گوش را مشخص نماید. تست ABR به عنوان بهترین گزینه برای سنجش شنوایی نوزادان و کودکانی است که در آزمایش های غربالگری رد شده اند. 

2- نوار گوش بزرگسالان

تست های رایج برای نوار گوش بزرگسالان شامل تست شنوایی با تون خالص و نوار گوش ABR می شوند. 

- تست شنوایی با تون خالص : 

ادیولوژیست با استفاده از این تست می تواند نوع اختلال و میزان افت شنوایی فرد را مشخص نماید. در این حالت، فرد بزرگسال در یک اتاق ساکت قرار می گرد و یک هدفون مخصوص را روی گوش خود قرار می دهد. شنوایی شناس، فرکانس های مختلفی را برای فرد پخش می کند و از وی می خواهد در صورت شنیدن این صداها، دست خود را حرکت دهد یا دکمه موردنظر را فشار دهد. نتایج این آزمون به صورت ادیوگرام ثبت می شوند. 

 - تست شنوایی ABR :

 معمولا این تست را برای افرادی استفاده می کنند که درک درستی از کم شنوایی ندارند. در این حالت، 4-3 الکترود را در قسمت های پیشانی، فاصله بین ابروها و پشت گوش قرار می دهند. وظیفه این الکترودها، ردیابی امواج مغزی عصبی و ساقه مغز است. 

 تست سرگیجه و تعادل

انواع تست های تعادل و سرگیجه برای بررسی دلیل علائمی مانند سرگیجه، وزوز گوش، مشکلات تعادلی و گیجی مورد استفاده قرار می گیرند. سرگیجه، یک نوع اختلال است که فرد احساس می کند خود یا محیط اطراف در حال چرخش هستند. یکی از دلایل سرگیجه، مشکلات مربوط به گوش می باشد.

تست های تعادل گوش و سرگیجه 

1- آزمون VNG :

این تست برای یافتن علت اصلی و منشا سرگیجه به کار می رود. برای تست سرگیجه از آزمون های vng، vemp، تست شنوایی سنجی ecog و... استفاده می کنند. 

انواع آزمون VNG

- آزمون هایی آزمون هایی که برای بررسی سیستم اکولوموتور به کار می روند و شامل آزمایش های saccada، Gaza، Tracking و اپتوکینتیک می شوند.

- آزمایش های وضعیتی  PositioningوPositional

- تست کالریک : این تست با نام های تست رفلکس کالریک یا تست دو دمایی هم شناخته می شود. با کمک تست کالریک می توان اختلال موجود در سیستم تعادلی گوش داخلی را شناسایی کرد. 

2- صندلی گردان :

از این آزمایش برای بررسی بیمارانی استفاده می کنند که مشکوک به کاهش دو طرفه عملکرد سیستم وستیبولار باشند. البته در مورد بیمارانی که پاسخی به تست کالریک نمی دهند یا دارای پاسخ ضعیفی هستند هم از این روش استفاده می شود. با استفاده از آزمون صندلی گردان، امکان تشخیص ضایعات وستیبولار تا 15% افزایش می یابد.  

3- تست vhit 

4- آزمایش الکتروفیزیولوژی ( abr، ecog و vemp) :

تست ها و ارزیابی های شنوایی و تعادلی در بر گیرنده ی آزمایش های الکتروفیزیولوژی هستند. با استفاده از این آزمایش ها می توان به اختلالات موجود در سیستم شنوایی بیماران پی برد.