آزمون شنوایی سنجی وبر ، تست وبر یک تست غربالگری مفید، سریع و ساده برای ارزیابی کاهش شنوایی است. این تست می تواند کاهش شنوایی رسانایی و حسی- عصبی یک طرفه را تشخیص دهد. گوش خارجی و میانی در انتقال صدا نقش دارند. گوش داخلی واسطه شنوایی حسی- عصبی است. 

آناتومی و فیزیولوژی 

برای درک آزمون وبر، باید کالبدشناسی اساسی شنوایی را درک کرد.

- گوش خارجی : لاله گوش، مجرای گوش و پرده گوش 

- گوش میانی : زنجیره استخوانچه ای ، حفره ماستوئید، شیپور استاش

- گوش داخلی : حلزون گوش (اندام شنوایی)، دهلیز غشایی (اندام تعادل)

هدف گوش خارجی هدایت صداها به غشای تمپان است. در ادامه، ارتعاشات صوتی از طریق گوش میانی و زنجیره استخوان به حلزون گوش منتقل می شود. حلزون گوش از طریق عصب شنوایی ( عصب وستیبولوکوکلئار) در انتقال این ارتعاشات به تکانه های عصبی نقش مهمی دارد. سپس در امتداد مسیرهای مرکزی به قشر شنوایی منتقل می گردد، جایی که پردازش شده و به عنوان صدا درک می شود. به این مسیر انتقال هوا گفته می شود. با این حال، صدا همچنین می تواند از طریق هدایت استخوان منتقل شود، جایی که ارتعاشات از طریق جمجمه منتقل می شوند و مستقیما به حلزون گوش می رسند و در استخوان گیجگاهی دفن می شوند. کاهش شنوایی ممکن است به دلیل قطع شدن در هر نقطه از این مسیرها باشد. 

کاربرد آزمون وبر

آزمون وبر همراه با آزمایش Rinne، معمولا برای تشخیص محل و علت احتمالی کاهش شنوایی استفاده می شود. کاهش شنوایی رسانایی به دلیل مشکلات سیستم انتقال صدا است، درحالی که کاهش شنوایی حسی-عصبی به دلیل مشکلات سیستم انتقال صدا، عصب شنوایی یا مسیرهای مرکزی آن می باشد. گاهی اوقات، ممکن است دچار کاهش شنوایی مختلط شوید که ترکیبی از دو نوع کم شنوایی است.

در شنوایی طبیعی ، فرد به طور مساوی در دو طرف گوش می شنود. آزمون وبر، آزمون جانبی شدن است و بیشتر در کسانی که کم شنوایی نامتقارن دارند، مفید است. 

آماده سازی 

- در حالت ایده آل، آزمایش باید در یک اتاق ساکت انجام شود.

- قبل از انجام آزمایش، بیمار را از شرایط آزمون آگاه کند.

امروزه برای پی بردن به مشکلات سیستم شنوایی از آزمون های دیاپازونی استفاده می کنند. یکی از این آزمون ها، تست شنوایی سنجی وبر است. این تست اغلب با آزمایش رینه ترکیب می شود تا محل و ماهیت کم شنوایی را تشخیص دهد. آزمون وبر جزو آزمون های دیاپازونی محسوب می شود که برای ارزیابی عملکرد سیستم شنوایی و تشخیص نوع کم شنوایی به کار می رود.
در این آزمون از یک وسیله فلزی U شکل که انتهای آن به یک میله متصل است، استفاده می شود. این وسیله به نام دیاپازون شناخته می شود. وقتی که ضربه ای به هر یک از شاخه های این ساختار U شکل وارد می شود، دیاپازون به ارتعاش درآمده و باعث تولید صدای تون خالصی در فرکانس معینی  می شود. این دیاپازون ها در فرکانس های 256، 512 و 1024 هرتز مرتعش می شوند. برای اینکه نتیجه درستی از این آزمون به دست آید، باید گوشی که مورد آزمایش نیست را پوشاند. به این کار در اصطلاح " ماسک کردن" گفته می شود. 

آزمون شنوایی سنجی وبر 

در آزمون وبر، متخصص شنوایی شناسی دیاپازون مرتعش را بر روی فرق سر یا پیشانی بیمار قرار می دهد. گاهی اوقات آن را بر روی دندان های فوقانی جلویی قرار داده و برای مدت کوتاهی (4 ثانیه) فشار می دهند. سپس از بیمار سوال می کنند که صدا را در کجا ( وسط سر، گوش راست یا چپ، هر دو گوش)  احساس می کنند. شدت صدا در هر دو گوش افرادی که سیستم شنوایی آنها طبیعی بوده یا دارای افت قرینه هستند، یکسان است. در صورتی که صدا در یکی از گوش ها بهتر شنیده شود، ممکن است اختلالی در انتقال صدا در همان گوش وجود داشته باشد یا اینکه گوش مقابل دچار اختلال شنوایی حسی عصبی شده باشد. 
زمانی که کاهش شنوایی حسی عصبی یک طرفه رخ می دهد، صدا در گوش سالم بهتر شنیده می شود. در حالی که در کاهش شنوایی انتقالی یک طرفه ، گوش ناسالم صدا را بهتر می شنود. دلیل اینکه در اختلال شنوایی انتقالی آزمون وبر در گوش معیوب صدای بهتری شنیده می شود این است که صداهای محیطی اثری بر گوش ناسالم ندارند و افت انرژی هم وجود ندارد. بنابراین اگر فردی که دارای گوش های سالمی است، در آزمون وبر شرکت کند و در حین آزمون، یکی از گوش های خود را مسدود کند صدا در همان گوش بلندتر و بهتر شنیده می شود. 

نتایج آزمون وبر

1- در حالتی که سیستم شنوایی سالم باشد و به صورت نرمال فعالیت کند، صدا در هر دو گوش به صورت یکسان احساس می شود.

2- اگر فرد دچار کم شنوایی انتقالی باشد، صدا در گوش ناسالم بهتر شنیده می شود. 

3- در حالتی که کم شنوایی بیمار به دلایل حسی – عصبی باشد، او صدا را در گوش سالم خود بهتر می شنود. 

برخی از دلایل احتمالی کاهش شنوایی

علل گوش خارجی 

-عفونت گوش خارجی (اوتیت خارجی)

- وجود جسم خارجی در مجرای گوش

- سرطان سلول سنگفرشی یا کلستاتوم

- میکروشیا مادرزادی

علل ضایعه در گوش میانی

- ضربه غشای تمپان 

-عفونت گوش میانی (اوتیت میانی حاد)

-اوتیت میانی همراه با افیوژن 

- اتوسکلروز

- کلستئاتوم

- ناهنجاری مادرزادی

- ضربه استخوان گیجگاهی

- کاهش شنوایی حسی

علل ضایعه در گوش داخلی 

- کاهش شنوایی ارثی

- لابیرنتیت

- بیماری منیر

- کوکلئیت ویروسی

- شرایط خود ایمنی

- قرار گرفتن در معرض صدا

- شوانوم دهلیزی

- داروهای اتوتوکسیک

- ضربه

آزمون وبر توسط متخصصان بهداشتی از جمله ارائه دهندگان مراقبت های اولیه، پزشکان متخصص و پرستار، جراحان گوش و حلق و بینی، متخصص مغز و اعصاب و متخصصان داخلی برای ارزیابی شنوایی بیمار استفاده می شود. این آزمایش تقریبا همیشه همراه با آزمون Rinne برای افتراق بین کاهش شنوایی انتقالی و کم شنوایی حسی – عصبی مورد استفاده قرار می گیرد. این امر به پزشک در امر معاینه ، تحقیقات و مدیریت بیشتر کمک مینماید. همچنین برای تایید یافته های شنوایی سنجی، می توان از آزمون وبر و رینه استفاده کرد، به ویژه هنگامی که نمودار شنوایی با یافته های بالینی سازگار نیست. در ارزیابی بیمار با کاهش شنوایی انتقالی دو طرفه، آزمایش وبر یک آزمایش سریع و مفید برای جراح گوش و حلق و بینی است که به او کمک می کند تا ابتدا کدام گوش را عمل کند. معمولا گوشی که میزان شنوایی آن کاهش قابل توجهی داشته ، ترجیح داده می شود. 

باید توجه داشت که از این آزمون ها نمی توان به عنوان جایگزینی برای آزمون های رسمی شنوایی سنجی استفاده کرد.

منابع :

https://www.ncbi.nlm.nih.gov

https://www.nasimclinic.com

http://microson.ir/