همه انواع کم شنوایی ها یکسان نیستند و هر شخص نوع خاصی از کم شنوایی را تجربه می کند. به همین دلیل متخصص شنوایی از دستگاه های مختلف برای ارزیابی شنوایی شما استفاده می نماید.

به طور کلی مساله مهمی که وجود دارد، شناخت انواع کم شنوایی می باشد. کم شنوایی به دو دسته کلی انتقالی و حسی عصبی تقسیم می شود. تفاوت این دو مربوط به محلی می باشد که کاهش شنوایی از آن سرچشمه می گیرد. در این مقاله به انواع کم شنوایی می پردازیم. با ما همراه باشید.

کم شنوایی چیست؟

به هر میزان کاهش شنوایی، کم شنوایی می گویند که در روند طبیعی شنیدن، اختلال ایجاد می کند. این عارضه ممکن است خفیف یا شدید و عمیق باشد. مشکلات شنوایی وابسته به سن و یا جنس نیست و امکان دارد در هر سنی حتی تازه متولدین و یا سالمندان ایجاد گردد. علاوه بر کم شنوایی، عارضه ای به نام پیرگوشی وجود دارد، که با افزایش سن ایجاد شده و در اکثر افراد بالای 60 سال دیده می شود. 

انواع مشکلات شنوایی وجود دارد که برای تشخیص آن باید به متخصص شنوایی سنجی مراجعه نمود. تا او مشکل را شناسایی کرده و راه درمانی ارائه دهد. 

انواع کم شنوایی

آسیب وارد شده بر دستگاه شنوایی بر حسب محل تاثیر خود، می تواند کم شنوایی های متفاوتی ایجاد کند. این عوارض را می توان به صورت نشانه های قابل تفسیر بر روی نمودار ادیوگرام (نوار گوش) مشاهده نمود. 

برای آشنایی با انواع کم شنوایی، ابتدا ساختار گوش را به طور کلی و مختصر توضیح می دهیم. دستگاه شنوایی انسان شامل 1- گوش خارجی (لاله و کانال گوش) 2- گوش میانی (پرده گوش یا تمپان) و استخوانچه های گوش میانی (چکشی، سندانی و رکابی) و 3- گوش داخلی (حلزون و عصب شنوایی گوش) می باشد. علاوه بر قسمت های گفته شده به ساختارهایی که در مسیرهای شنوایی از حلزون تا مغز وجود دارند و در شنیدن نقش دارند، قسمت مرکزی شنوایی می گویند.

حال می توانیم با انواع کم شنوایی آشنا شویم که عبارتند از:

1- کم شنوایی انتقالی

گوش خارجی و گوش میانی نقش انتقال بهینه صدا به قسمت های داخلی تر را بر عهده دارند، پس به این بخش ها سیستم انتقال می گویند. کم شنوایی انتقالی در اثر آسیب به گوش خارجی یا گوش میانی به وجود می‌ آید. در این نوع کم شنوایی، انتقال صوت به علت وجود اختلال در گوش خارجی یا میانی با مانع روبرو می ‌شود.

کم شنوایی انتقالی در اثر عفونت، تجمع بیش از حد جرم گوش، آسیب به استخوانچه ‌های گوش میانی، پارگی پرده صماخ، تجمع مایع در گوش میانی یا وجود جسم خارجی در مجرای گوش خارجی به وجود می ‌آید. 

از علائم کم شنوایی انتقالی می توان ضعیف شنیده شدن صداها، درد یا ترشح گوش، فشار یا احساس پری در گوش، قرمزی و تورم گوش خارجی را نام برد. 

2- کم شنوایی حسی - عصبی

یکی از انواع کم شنوایی می باشد که در آن بخش های حسی سیستم گوش (حلزون و سلول های مویی)، بخش های عصبی (عصب شنوایی) یا مراکز مغزی آسیب می بینند. کم شنوایی حسی - ‌عصبی در اثر آسیب به گوش داخلی به وجود می‌ آید. امواج صوتی از طریق گوش خارجی و گوش میانی به‌ طور طبیعی انتقال پیدا می ‌کنند. با‌ این ‌حال گوش داخلی قادر به دریافت ارتعاشات صوتی یا قادر به ارسال ارتعاشات صوتی به مغز نمی‌ باشد. 

به این نوع کم شنوایی، کری عصبی نیز می گویند و معمولا در هر دو گوش اتفاق می‌ افتد. کم شنوایی حسی – عصبی، شیوع نسبتا بالایی دارد.

اصلاح عصب شنوایی و سلول‌ های مویی پس از آسیب دیدن امکان ندارد. اما وابسته به شدت آسیب، کم شنوایی حسی – عصبی توسط سمعک و ایمپلنت حلزونی، با موفقیت درمان شده ‌است. هر چند احتمال برگشت ناپذیری کم شنوایی نیز وجود دارد.

تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می شود. این نوع کم شنوایی ممکن است در اثر عفونت، بیماری ‌ها، داروهای اتوتوکسیک، صداهای خیلی بلند، صدمات هنگام تولد و پیری رخ دهد.

به سختی شنیده شدن فرکانس های بالا،  واضح شنیده نشدن صداها، به سختی درک شدن گفتار در حضور نویز، شنیدن مداوم و یا متناوب صدای وزوز از علائم و نشانه های کم شنوایی حسی – عصبی می باشند.

3- کم شنوایی آمیخته

کم شنوایی آمیخته در اثر آسیب به گوش خارجی، میانی و داخلی اتفاق می افتد. به‌ طور معمول امواج صوتی به میزان کافی به گوش داخلی انتقال پیدا نمی ‌کنند و هنگامی که به گوش داخلی می‌ رسند، این امواج به مغز ارسال نمی ‌شوند. بنابراین کم شنوایی آمیخته ترکیبی از کم شنوایی انتقالی و حسی - ‌عصبی می‌ باشد.

این نوع کم شنوایی، در ابتدا به رفع مشکل قسمت انتقالی یعنی وجود عفونت، پارگی پرده گوش یا هر گونه اختلال گوش میانی اقدام می شود. سپس با تقویت از طریق سمعک می توان کم شنوایی را برطرف نمود.

علائم و نشانه های این نوع کم شنوایی همان علائم کم شنوایی انتقالی و حسی – عصبی است.

4- کم شنوایی مرکزی

کم شنوایی مرکزی در اثر آسیب به عصب شنوایی یا سیستم شنوایی مرکزی به وجود می ‌آید. به‌ طور طبیعی امواج صوتی از طریق همه قسمت‌ های گوش، انتقال پیدا می ‌کنند. اما عصب شنوایی قادر به ارسال پالس ‌های الکتریکی به مغز نمی ‌باشد یا مراکز شنوایی در مغز ممکن است به ‌طور مطلوب سیگنال ‌های صوتی را دریافت نکنند. کم شنوایی مرکزی در اثر آسیب به سر، بیماری ‌ها یا تومورها اتفاق می افتد. 

صداها شنیده می شوند، اما مغز قادر به درک یا پردازش آنها نمی باشد، این نشانه ی  کم شنوایی مرکزی است. 

روش ‌های درمان کم شنوایی

برای درمان کم شنوایی، روش ‌های متعددی وجود دارد. مهمترین این روش ها عبارتند از:

1- ایمپلنت حلزون

کاشت حلزون، قسمت آسیب دیده سیستم شنوایی را کنار گذاشته و از آن عبور و مستقیما عصب شنوایی‌ را تحریک می ‌کند. با یک ایمپلنت حلزونی، افراد زیادی، حتی آنهایی که آسیب حسی – عصبی شدید داشته‌ اند، قادر به بازگردانی حس شنوایی می باشند.

2- رفع انسداد

معمولا شنوایی می‌ تواند از طریق مشخص کردن علت ایجاد انسداد، کاملا به حالت اول بازگردد و درمان شود.

به هم فشردگی موم، عفونت گوش و وجود جسم خارجی از دلایل به وجود آمدن کم شنوایی می باشند. 

عامل موم و اجسام خارجی را می ‌توان به راحتی و با هزینه کم حذف کرد. حتی گاها بدون نیاز به عمل ‌های تهاجمی، درمان این نوع کم شنوایی قابل انجام است. همینطور عفونت‌ های باکتریایی طبق دستور پزشک  با آنتی بیوتیک های معمول  قابل درمان می باشند.