مرکز شنوایی سنجی ، بسیاری از افراد معتقدند شنوایی مهمترین حس ارتباطی انسان ها است. فقدان شنوایی میتواند تا حد بسیار زیادی امکان برقراری ارتباط با محیط پیرامون را دشوار سازد.

بیماریهای زیادی موجب اختلال در سیستم شنوایی انسان شده و شخص را از بهرمندی از این نعمت خدادای محروم می کنند.

از این رو نباید در مورد این مسئله سهل انگاری کرد و باید حس شنوایی خود را مورد ارزیابی قرار دهید. در این مقاله به بحث و گفت و گو پیرامون شنوایی سنجی و اهمیت آن و شنوایی سنجی در سنین مختلف (شنوايي سنجي نوزادان، شنوایی سنجی کودکان، و شنوایی سنجی بزرگسالان) پرداخته ایم که این ارزیابی‌ها در مرکز شنوایی سنجی و کلینیک‌های شنوایی شناسی انجام میگردد با ما همراه باشید: 

شنوایی سنجی چیست ؟

به اندازه گیری میزان شنوایی شخص به کمک دستگاه شنوایی سنج، Audiometry یا شنوایی سنجی گفته می شود. نتیجه ای که از این تست به دست می آید در قالب شنوایی نگاره یا اودیوگرام ذخیره می شود. 

شنوایی سنجی با صدای خالص چیست ؟

روشهای زیادی برای تست شنوایی یا همان شنوایی سنجی وجود دارد. اما مرسومترین روش «شنوایی سنجی با تون خالص» یا Pure-Tone Audiometry است که به اختصار PTA گفته میشود.این روش رایج ترین روش تست شنوایی در شنوایی سنجی بالینی است. روش انجام PTA به این صورت است که صداهایی با فرکانسهای مختلف برای فرد پخش شده و آستانه شنوایی بیمار را بر اساس و آستانه های شنوایی تعیین شده در انتقال استخوانی و انتقال هوایی به صورت مجزا اندازه گیری میشود. نتیجه این تست که ادیوگرام  نام دارد به شکل خطوط ممتد و نقطه چین روی کاغذ ظاهر خواهد شد. 

با استفاده از روش PTA میتوان به نتایج مهمی از جمله: نوع، شکل، میزان، یک طرفه و یا دوطرفه بودن و قرینگی کم شنوایی دست یافت. اما روش یک ایراد هم دارد و آن این ست که دلیل کم شنوایی را مشخص نمیکند. 

ادیوگرام چیست؟

پیشتر عرض کردیم که نتایج تست شنوایی سنجی در قالب ادیوگرام ذخیره میشود. اگر ادیوگرام را مشاهده کنید ممکن است در نگاه اول نتوانید از آن سر در بیاورید. ولی در واقع خواندن آن بسیار ساده است. در ادیوگرام دو ستون وجود دارد. شدت صوت که با دسی بل (dB) اندازه گیری شده در ستون عمودی به نمایش در میآید. کاملا واضح است که شخصی که قادر به شنیدن صوت با شدت پایینتر است شنوایی قویتری دارد.  

حداقل صوتی که بیش از 50 درصد افراد نرمال قادر به شنیدن آن هستند در این ستون با عدد صفر نشان داده میشود. به عبارتی دیگر فرض کنیم فردی قادر به شنیدن یک فرکانس در ۱۰ دسی بل است. این فرد توانایی شنوایی بهتری از فرد میانگین 20 دسی بل دارد. بر این اساس آستانه شنوایی زیر 25 دسی بل نرمال است. 

ستون های افقی در ادیوگرام نشان دهنده فرکانس های استفاده شده است. در این تست 7 فرکانس از 250 تا 8000 هرتز که بیشترین کاربرد را دارند آزمایش می شوند.  

شنوایی سنجی با محرک گفتاری 

یکی دیگر از روش های رایج شنوایی سنجی، شنوایی سنجی با محرکات گفتاری(Speech audiometry) نام دارد. این روش برای تشخیص توانایی فرد در برقراری ارتباط کلامی و مشخص کردن سطح این توانایی توسط شنوایی شناس انجام میشود.

یکی دیگر از موارد مهم در شنوایی انسان، فرکانس یا بسامد است. معمولا تست شنوایی سنجی در محدوده شنوایی انسان یعنی بین 250 تا 8000 هرتز انجام می شود. نتایج آزمون فرکانس و آزمونهای شنوایی سنجی دیگر توسط شنوایی شناس بررسی شده سپس دلیل کم شنوایی بیمار مشخص شده و اقدامات درمانی مرتبط با آن صورت خواهد گرفت. 

آزمون شنوایی سنجی در دو بخش انجام می شود :

آستانه درک گفتار

بخش آستانه درک گفتار  (Speech reception threshold) که به اختصار به آن SRT می گویند آزمونی است که در آن شنونده باید بتواند از یک لیست دوسیلابی حداقل 50 درصد کلمات را تکرار کند. 

توانایی تفکیک گفتار

در این بخش توانایی تفکیک گفتار (Speech Discrimination Score) که به اختصار SDS خوانده میشود. آزمونی است که در آن از یک لیست با کلمات تک سیلابی و با فرکانس 40 هرتز استفاده می شود. فردی که شنوایی نرمالی داشته باشد می تواند 95 تا 100 درصد این کلمات را به درستی تکرار کند. اما اگر فرد به کم شنوایی مرکب یا عصبی دچار باشد در تکرار اکثر این کلمات با دشواری رو به رو خواهد بود. 

برای مشخص کردن میزان کم شنوایی فرد باید شنوایی او را در فرکانسهای مختلف 500، 1000، و 2000 هرتز مورد ارزیابی قرار داد. سپس آستانه شنوایی، انتقال هوایی و استخوانی را محاسبه کرده و براساس نتایج به دست آمده نموداری ترسیم کرده که در آن آستانه انتقال هوایی به شکل خط ممتد و آستانه انتقال استخوانی به شکل نقطه چین ترسیم شده باشد. در این نمودار گوش راست را با رنگ قرمز و گوش چپ را با رنگ آبی نشان می دهند. در افرادی که شنوایی نرمال دارند این نمودارها روی هم منطبق بوده و هر دو بالای 20 دسی بل خواهند بود. 

اگر اختلاف نمودار انتقال هوایی (AC) و نمودار انتقال استخوانی ( BC) ، کمتر از 5 دسی بل باشند این نوع کم شنوایی از نوع عصبی است. اما اگر فاصله آنها بیش از 10 هرتز باشد کم شنوایی از نوع انتقالی است. 

شنوایی سنجی در کودکان و نوزادان 

شنوایی سنجی در کودکان و نوزادان بسیار مهم بوده و ضروری است. چرا که کودکان و نوزادان در سن رشد هستند و باید بتوانند کلمات را یاد بگیرند. نوزادان باید بتوانند کلمات را بشنوند تا قادر به یادگیری تلفظ و صحبت کردن باشند. در غیر این صورت در آینده با مشکلات گفتاری نیز رو به رو خواهند بود. 

دقیق ترین و موثرترین روش در شنوایی سنجی کودکان و نوزادان استفاده از روش تحریک ساقه مغز (Brain Stem evoked response) یا ABR میباشد.