بلاگ
بیماریهای گوش و اختلالات شنوایی
مقدمه
گوش یکی از مهم‌ترین اندام‌های حسی بدن است که نه تنها مسئول شنوایی بلکه وظیفه حفظ تعادل بدن را نیز بر عهده دارد. سلامت گوش تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی، ارتباطات اجتماعی و حتی عملکرد شغلی افراد دارد. متأسفانه بیماریهای گوش و اختلالات شنوایی از جمله مشکلات شایعی هستند که در هر سنی ممکن است بروز کنند و در صورت عدم درمان به موقع، منجر به آسیب دائمی یا کاهش شدید کیفیت زندگی شوند. در این مقاله به مهم‌ترین بیماریهای گوش، علائم، علل و روش‌های پیشگیری و درمان آن‌ها می‌پردازیم.
ساختار گوش
برای درک بهتر بیماریهای گوش، آشنایی مختصر با ساختار آن ضروری است. گوش از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- گوش خارجی (لاله گوش و مجرای شنوایی خارجی)
- گوش میانی (پرده صماخ، استخوانچه‌ها، شیپور استاش)
- گوش داخلی (حلزون گوش، مجاری نیم‌دایره، عصب شنوایی)
اختلالات هر یک از این بخش‌ها می‌تواند باعث کاهش شنوایی، درد، عفونت یا مشکلات تعادلی شود.
بیشتر بخوانید :
بهترین متخصص کاشت حلزون در تهران کیست ؟
بهترین دکتر کاشت حلزون در تهران کیست ؟
انواع بیماریهای گوش و اختلالات شنوایی
1. عفونت گوش (اوتیت)
- اوتیت خارجی: التهاب مجرای شنوایی خارجی که اغلب در اثر رطوبت زیاد یا قارچ ایجاد می‌شود. علائم شامل خارش، درد و ترشح گوش است.
- اوتیت میانی: عفونت گوش میانی که معمولاً ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی دستگاه تنفسی فوقانی است. این بیماری بیشتر در کودکان دیده می‌شود و علائم آن درد، تب، کاهش شنوایی موقت و گاهی ترشح چرکی است.
2. پرفوراسیون پرده گوش (پارگی پرده صماخ)
پارگی پرده گوش ممکن است در اثر عفونت شدید، ضربه، صدای بسیار بلند یا وارد کردن اشیای خارجی ایجاد شود. علائم شامل درد ناگهانی، خونریزی، ترشح و افت شنوایی است.
3. وزوز گوش (Tinnitus)
وزوز یا شنیدن صدای زنگ، سوت یا وزوز در گوش بدون وجود منبع خارجی، اختلال شایعی است که می‌تواند موقتی یا دائمی باشد. علل شامل قرار گرفتن طولانی در معرض صدای بلند، پیرگوشی، مشکلات عروقی یا عصب شنوایی است.
4. کم‌شنوایی (Hearing Loss)
- کم‌شنوایی انتقالی: اختلال در انتقال صدا از گوش خارجی یا میانی (مثلاً در اثر جرم گوش، اوتیت یا پارگی پرده گوش)
- کم‌شنوایی حسی-عصبی: آسیب به گوش داخلی یا عصب شنوایی (مثلاً به دلیل پیرگوشی، ضربه صوتی یا بیماری منیر)
- کم‌شنوایی مختلط: ترکیبی از هر دو نوع بالا
5. بیماری منیر (Meniere’s Disease)
یک اختلال مزمن گوش داخلی که با علائم سرگیجه شدید، وزوز گوش، احساس پری گوش و کم‌شنوایی نوسانی همراه است. علت دقیق بیماری ناشناخته است اما ممکن است به اختلال در مایع داخل گوش مربوط باشد.
6. اتواسکلروز (Otosclerosis)
بیماری ارثی که موجب رشد غیرطبیعی استخوانچه‌ها در گوش میانی می‌شود و مانع انتقال مؤثر صدا می‌گردد. این بیماری باعث کم‌شنوایی پیشرونده می‌شود و معمولاً نیازمند جراحی است.
7. نوروم آکوستیک (Acoustic Neuroma)
تومور خوش‌خیم عصب شنوایی که باعث کاهش شنوایی تدریجی، وزوز گوش و در موارد پیشرفته، اختلال تعادل می‌شود.
علائم هشداردهنده بیماریهای گوش
- درد مداوم یا ناگهانی گوش
- کاهش شنوایی یا احساس گرفتگی
- وزوز یا صدای زنگ در گوش
- ترشح چرکی یا خونی از گوش
- سرگیجه یا عدم تعادل
- احساس پری یا فشار در گوش
راه‌های پیشگیری و مراقبت از سلامت گوش
- پرهیز از فرو بردن اجسام خارجی در گوش
- محافظت از گوش در برابر صداهای بلند (استفاده از گوش‌گیر)
- خشک نگه داشتن گوش بعد از استحمام یا شنا
- درمان سریع عفونت‌های تنفسی و آلرژی
- انجام معاینات دوره‌ای به ویژه در کودکان و سالمندان
روش‌های درمان بیماریهای گوش
- دارودرمانی: استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، قطره گوش، داروهای ضدالتهاب و داروهای ضد سرگیجه
- جراحی: در موارد پارگی پرده گوش، اتواسکلروز، بیماری منیر یا نوروم آکوستیک
- وسایل کمک شنوایی: سمعک یا کاشت حلزون برای کم‌شنوایی شدید
- کار درمانی و مشاوره: برای بیماران مبتلا به وزوز یا کم‌شنوایی مزمن
نتیجه‌گیری
گوش و سیستم شنوایی نقشی حیاتی در زندگی روزمره انسان دارند. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع بیماریهای گوش، می‌تواند از بروز عوارض جدی و دائمی پیشگیری کند. در صورت مشاهده هر یک از علائم هشداردهنده، مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) یا شنوایی‌شناس ضروری است. مراقبت از سلامت گوش، سرمایه‌گذاری برای کیفیت بهتر زندگی است.
